દિવાળીમાં બાળકોની ખાસ કાળજી રાખજો

દિવાળીએ બુમિંગ લાઈટ્સ, મીઠાઈઓ ઘણી બધી મનોરંજક પ્રવૃત્તિઓ અને ફટાકડાઓનો તહેવાર છે. જોકે આ તહેવારની ઉજવણી દરમિયાન દરેક વ્યક્તિએ સાવચેત રહેવાની ખાસ જરૂર છે. નાના બાળકો કે જેમની ઈમ્યુનિટી પ્રમાણમાં ઓછી હોય છે તેઓ દિવાળી બાદ બીમાર પડીને હોસ્પિટલ આવતા હોય છે જેમા ખાસ કરીને એલર્જીક બ્રોન્કાઈટસ, અસ્થમા કે દમની તકલીફ, સ્કિન એલર્જી, આંખનું ઈન્ફેક્શન, દાઝી જવું, પેટના ઈન્ફેક્શન વગેરેનો સમાવેશ થાય છે.

એલર્જીક બ્રોન્કાઈટસ

દિવાળી દરમિયાન વાયુ પ્રદૂષણમાં થતો વધારો આરોગ્ય માટેનું જોખમી પરિબળ છે. શ્વસન અને બ્રાન્કિયલ સમસ્યાઓ આ સમયગાળામાં વધારે જોવા મળે છે. ફટાકડાઓના ધુમાડાને લીધે ઘણા બાળકોને શ્વાસ લેવામાં મુશ્કેલી સર્જાતી હોય છે. કારણ કે દિવાળી શિયાળાની શરૂઆતમાં આવતો તહેવાર છે. આ સિઝનમાં એલર્જી અને અસ્થમાના હુમલાના કેસ વધી જતા હોય છે.

શ્વાસ સંબંધિત બીમારીના મુખ્ય લક્ષણો

બાળકને વાંરવાર ખાંસી/ઉધરસ આવે, શ્વાસ લેવામાં તકલીફ પડે, છાતીમાં દુખાવો થાય, વધુ પડતો થાક લાગે વગેરે જેવા લક્ષણઓ બાળકમાં દેખાય તો તાત્કાલીક ડૉક્ટરનો સંપર્ક કરવો જોઈએ. આ રોગોનું વહેલું નિદાન થાય તો બાળકને ઝડપી રાહત મળે છે. આવી પરિસ્થિતનું નિર્માણ થતું અટકાવવા બને ત્યાં સુધી નાના બાળકોને ધુમાડા, ધૂળ અથવા વાયુ પ્રદુષણથી દૂર રાખવા જોઈએ, તહેવાર દરમિયાન બહાર ફરવા જવાનું થાય તો મોઢા ઉપર માસ્ક બાંધવો, ફટાકડા દૂરથી ફોડવા જેથી કરીને દાઝી જવાના અને ધુમાડાથી બચી શકાય.

ફૂડ પોઈઝનિંગથી બચો

તહેવારના દિવસો દરમિયાન એક-બીજાના ઘરે જવાનું થાય ત્યારે તળેલા ખોરાક અને ઠંડા પીણાં લિમિટમાં લેવા. સળંગ અઠવાડિયા સુધી તળેલા અને બહારના ખોરાકના કારણે બાળકોને ફૂડ પોઈઝનિંગ થઈ શકે છે. પેટમાં ઈન્ફેક્શન પણ થઈ શકે છે. બેક્ટેરિયા અને વાયરસ ફૂડ પોઈઝનિંગ માટે મહત્વના પરિબળો છે. પ્રસંગ આવે તે અગાઉથી જ બનાવેલા ખોરાક તેમજ મીઠાઈ, ફરસાણ કે અન્ય બેકરીની વસ્તુઓ સમય જતા વાસી થવા લાગે છે અને તે બેક્ટેરિયા અને વાયરસ તેમજ ફુગ દ્વારા સંક્રમિત થાય છે.

ફૂડ પોઈઝનિંગના લક્ષણો

• પેટમાં અથવા ગુદામાં દુખાવો
• ડિહાઈડ્રેશન, ચક્કર, થાક, તાવ, ભુખ ઓછી થવી
• અપચો, ઊલટી, ગેસ, અતિસાર

દાઝવાની ઘટના બને તો વિલંબ કર્યા વગર તેના પર પાણી નાંખો, એન્ટિસેપ્ટિક ક્રિમ લગાવો અને ઝડપથી ડૉક્ટર પાસે પહોંચો

સુરક્ષિત દિવાળી માટે સાવચેતીઓ

• એક દિવસમાં પુષ્કળ પ્રમાણમાં પાણી પીવું
• ચામડીની સુષ્કતાને ટકાવી રાખવા સારી ગુણવત્તાવાળા લોશનનો ઉપયોગ કરવો
• બાળકોને સુતરાઉ કાપડ પહેરાવવાનો આગ્રહ રાખો
• ક્યારેય પણ બાળકોને એકલા ફટાકડા ના ફોડવા દો, તેમની સાથે એક જવાબદાર માણસ હોવો જરૂરી છે
• ફટાકડા ફોડતી વખતે પાણી ભરેલી બકેટ અવશ્ય સાથે રાખવી. જેથી દાઝવાના કિસ્સામાં તેનો ઉપયોગ કરી શકાય
• શક્ય હોય તો ફટાકડા ફોડતી વખતે આંખમાં અથવા વાૂહન ઉપર પ્રોટેક્ટિવ આઈ ગ્લાસનો ઉપયોગ કરવો
• ફટાકડા ફોડયા બાદ ખોરાક લેતા પહેલા હાથને સાબુથી ધોવાની કાળજી રાખો

ડૉ.જીજ્ઞેશ મોદી(પીડિયાટ્રિશન)