પશુપાલનના ધંધામાં રેકર્ડ નિભાવવાની અગત્યતા

કોઈપણ ધંધા બીઝનેશની શરૂઆત કરવામાંઆવે ત્યારે તે ધંધામાં નફો થાય છે કે ખોટ, તે માટે આવક જાવકના આંકડા નિભાવવા ખૂબ જ મહત્વના બની રહે છે. હાલના તબકકે પશુપાલનને લોકોએ (ખેડૂત સિવાય પણ) સ્વતંત્ર ધંધા તરીકે સ્વીકારી અપનાવેલ છે. પરંતુ તે માટે જરૂરી રેકર્ડ નિભાવણી કરતાં નથી. ખાસ કરીને જમીન વીહોણા પશુપાલકો જયારે પશુપાલનને સ્વતંત્ર ધંધા તરીકે અપનાવે અને લાંબા સમયે નુકશાન જાય ત્યારે રેકર્ડ નિભાવણી અગત્યની બની રહે છે. જેનાથી વહેલી તકે કયાં નુકશાન જાય છે તેનો અંદાજ આવે અને ત્યાં સુધારા કરી શકાય. ઉદાહરણ તરીકે કોઈપણ પશુની વિયાણ તારીખ લખી હોય અને ર૩ મહિના પછી જો ફળે નહી અને વધુ મહિના લંબાઈ જાય ત્યારે પશુપાલકને ખૂબ જ મોટું નુકશાન થાય છે. એક દાખલો ગણીએ તો, જો એક મહિનો વધુ લંબાય તો પુખ્ત પશુ માટે દૈનિક અંદાજે ૩૦ કિલો લીલોચારો(રૂા.૧પ), ૧૦ કિલો સૂકોચારો(રૂા.૪૦), દૈનિક મજૂરી (રૂા.૧૦) ગણીએ તો રૂા. પપ દૈનિક લેખે માસિક રૂા.૧૬પ૦ નું નુકશાન થાય તેમજ એક મહિનો મોડી વિાય તેનું દૂધ ઉત્પાદનનું નુકશાન અલગ ગણવાનું રહે છે.

રેકર્ડ નિભાવણીની સાથે સાથે તેને નિયમિતદરરોજ લખવું અને જોવું પણ અગત્યનું છે. કારણ કે, ઉપરોકત ઉદાહરણમાં વિયાણ તારીખ લખેલ હોય પરંતુ તેને અનુલક્ષીને કયારે ફળાવવું તે પણ જોવું અગત્યનું છે. માટે પશુપાલનના બીઝનેશમાં પણ રેકર્ડ નિભાવણી કરી નિયમિત લખવું અને જોવું અગત્યનું છે.

દૂધ ઉત્પાદન વ્યવસાયની સમીક્ષા કરવા માટે વિવિધ નોંધપોથીઓ ઉપયોગી થાય છે તેમજ સંશોધન કેન્દ્રો અને પ્રગતિશીલ મોટા પશુપાલક ધ્વારા આવી નોંધપોથીઓ (રજીસ્ટરો) રાખવામાં આવે છે. દૂધ ઉત્પાદનના વ્યવસાયમાં પશુપાલકે રાખવા જેવી કેટલીક અગત્યની નોંધપોથીઓ નીચે મુજબ છે.

1. દૈનિક દૂધ ઉત્પાદનવહી
2. માસિક દૂધ ઉત્પાદન પત્રક
3. પશુ ઈતિહાસ પોથી
4. દૈનિક નોંધપોથી
5. સર્વિસ લેઝર
6. જન્મ પત્રક
7. મરણ પત્રક
8. પશુધન રજીસ્ટર
9. હિસાબપોથી

પરંતુ ઉપરોકત બધા પત્રકોની નિભાવણી શકય ન હોય તો નીચે જણાવ્યા મુજબનું ઓલ ઈન વન પત્રક નિભાવવામાં આવે તો ઘણા ફાયદા થઈ શકે તેમજ એકંદરે તમામ માહિતી રાખી શકાય.